Al in de hal van het Vlissingse kunstcentrum deWillem3

Roadmovie vangt beeld van Amerika
door Rolf Bosboom. zaterdag 12 juli 2008 00:02 Laatst bijgewerkt op: zaterdag 12 juli 2008 00:32
Tekstgrootte

'Snoring in the USA' van Kristina Leko & David Smithson. © foto Lex de Meester
VLISSINGEN - Al in de hal van het Vlissingse kunstcentrum deWillem3 is het ongegeneerd gesnurk te horen.Het indringende geluid is afkomstig van de video-installatie van het Amerikaans-Kroatische kunstenaarspaar Kristina Leko en David Smithson. Het is een artistiek verslag van een zevendaagse reis die ze in 2003 samen hebben ondernomen. De expositie wordt morgen geopend.De trip voerde het echtpaar vanuit Wyoming (waar Smithson heeft gewoond), naar de staten Colorado, Utah, Nevada en Arizona. Ze zagen veel natuurschoon en bezochten overbekende plekken zoals Monument Valley, de Grand Canyon en Las Vegas. Alles werd op film vastgelegd, inclusief de verblijven in hotelkamers.De onderste rij schermen in de Willem3 toont, als een roadmovie, samenvattingen per dag: de bezienswaardigheden, het eindeloze rijden door het landschap, maar ook het leven van alledag. Beelden van de zeven overnachtingen zijn als contrast op de bovenste rij zichtbaar, waar de twee praten, in bed liggen, televisie kijken, in slaap vallen. En luid snurken dus. Snoring in the USA, heet de installatie dan ook.Bij het monteren van de opnamen leerde Smithson hoeveel varianten er zijn. "Ik ben inmiddels doctor in het snurken", zegt hij lachend. "Het is echt opvallend hoeveel er gebeurt in de nacht. Er zijn zoveel vormen van snurken, zoveel verschillende manieren van ademhalen. Dat is een deel van ons leven dat voor onszelf verborgen blijft."Smithson en Leko noemen hun werk een essay, dat probeert het algehele beeld van Amerika 'visueel te definiëren'. Tegelijkertijd is het ook een tijdsbeeld. "In die tijd was er veel te doen over de Irak-oorlog. Dat merk je in de radio- en tv-fragmenten die hoorbaar zijn. We vertrokken bovendien op Memorial Day. Vandaar dat je heel veel Amerikaanse vlaggen in beeld ziet. Het was zeker geen gewone reis. We zijn uitgegaan uit van ons eigen leven en artistieke achtergrond. Onze belangrijkste drijfveer was dat we een bepaalde visie op zaken hebben en die wilden laten zien."Pas onlangs hebben de twee het werk kunnen voltooien. "Sinds 2003 is reality-tv opgekomen. Je ziet zeker belangrijke parallellen met onze installatie, maar onze doelstelling is heel anders."In de andere zaal van deWillem3 is eveneens een video-installatie te zien: Le Jardin Secret van Lydia Schouten. Zij is in Zeeland vooral bekend van het veelbesproken monument voor de verdronken dorpen dat zij maakt en dat als het goed is volgend jaar op de dijk bij Colijnsplaat wordt geplaatst.In Vlissingen werkt Schouten met videobeelden, die op vier wanden worden geprojecteerd. Samen vormen ze een indringende film van bijna een half uur, waarbij de toeschouwer - omringd en daardoor opgenomen door de beelden - ogen tekort komt."De tijd is er niet meer naar om nog meer objecten op de wereld te zetten", zegt Schouten. "Ik vind het mooi dat je op deze manier toch een driedimensionaal werk kunt creëren dat zo min mogelijk ruimte inneemt. Als het is afgelopen, bestaat het ook niet meer."De beelden, aangevuld met animaties van dieren en verrijkt met muziek van Arjan Kappers, toont een groep mensen die door een bos wandelt. "Ze lijken zich te hebben afgekeerd van de maatschappij. De ontmoeting met een dier kondigt telkens een minidrama aan." De mensen worden door mensen aangevallen, er breekt brand uit, er klinken schoten."Voor mij heeft de installatie te maken met ontwikkelingen in de maatschappij, dat mensen steeds minder goed kunnen communiceren en niet meer weten wie hun vriend is en wie hun tegenstander. Deze mensen trekken zich daarom terug in het bos." Daar communiceren ze met de dieren, maar die nemen het heft steeds meer in handen en belagen hen.De derde expositie die morgen in deWillem3 begint is die van Juul Sadée in het gastatelier. Zij bouwde een interieur als een landschap, met onder meer een boomstam van textiel, een zachte berg op een nachtkastje en een veelheid aan voorwerpen verspreid over de vloer. Everything = In the house, heet de installatie. Toch rijst de vraagt of dat alles ook voldoende is voor een eigen identiteit.Werk van Kristina Leko & David Smith- son, Lydia Schouten en Juul Sadée, vanaf morgen t/m 31 augustus in deWillem3, Oranjestraat 4, Vlissingen. Geopend: wo. t/m zo. 12.00-17.00 uur.